اعظم حاجی یوسفی؛ موسس و بنیانگذار موسسه خیریه کودکان نیکوکار موعود ایرانیان، تهیه و تنظیم: معصومه موسایی، عکاس: ندا علی نژاد
بازی و اسباب‌بازی کودک را برای نقش واقعی‌اش در زندگی آینده آماده می‌کند.
متخصصان علوم رفتاری معتقدند که اسباب‌بازی باید باعث فکر کردن و رشد تخیل کودک شود یا او را با مفاهیم مختلفی مانند رنگ‌ها، اشکال و ... آشنا سازد و از همه مهم‌تر اسباب‌بازی باید متناسب با سن کودک انتخاب شود.
اگر بازی کردن با اسباب‌بازی برای کودک سخت باشد، او را خسته کرده و باعث کاهش اعتماد به نفس در او می‌شود و از طرفی اگر بسیار ساده باشد، نمی‌تواند باعث فکر کردن کودک شود.
بنابراین انتخاب اسباب‌بازی مناسب برای کودکان بسیار حائز اهمیت می‌باشد. ممکن است والدین نسبت به بعضی از اسباب‌بازی‌ها نظر مساعد داشته باشند، اما آن اسباب‌بازی برای کودک جذاب نباشد.
بنابراین باید سعی شود اسباب‌بازی‌هایی برای کودکان انتخاب شود که ضمن داشتن دوام، ایمنی، سرگرمی، کودک را خلاق و به قدرت ابتکار او کمک نماید.
بسیار مهم است که والدین در خرید اسباب‌بازی کودکان دقت و حساسیت بیشتری به خرج دهند و با هدف خرید کنند.
به عنوان مثال؛ اسباب‌بازی‌هایی خریداری شوند که به تقویت قدرت تمرکز، فکری، توجه، خلاقیت و مهارت‌های حرکتی کودکان کمک کند.
دقت کنید: دوره کودکی از مهم‌ترین دوران یادگیری می‌باشد و اسباب‌بازی مناسب می‌تواند خلاقیت آنها را توسعه و امکان تجربه زندگی را برای او مهیا سازد.
کودک با اسباب‌بازی خود دوست می‌شود و فقط بازی نمی‌کند.
ژان پیاژه معتقد است که در گزینش اسباب‌بازی برای کودک باید بسیار دقت کرد، زیرا اسباب‌بازی‌ها در شکل دادن به تمایلات عاطفی و روانی کودکان نقش مهمی را ایفا می‌کنند.
اسباب‌بازی‌های مناسب
* اسباب‌بازی‌هایی که شکل و اندازه خاص ندارند و کودک می‌تواند با سلیقه خودش آنها را تغییر دهد باعث رشد خلاقیت در کودک خواهند شد.
* اسباب‌بازی‌های موزیکال البته با صدای مناسب می‌توانند باعث شادی و نشاط کودکان شوند.
* عروسک‌های سبک، پارچه‌ای و نرم که کودکان علاقه دارند آنها را به عنوان همراه و همدم خود داشته باشند، باعث رشد قدرت تکلم کودکان می‌شوند.
* ساخت کاردستی‌های کاغذی به رشد خلاقیت کودک کمک خواهند کرد.
* وسایلی مانند لگو و مکعب‌های رنگی باعث مهارت بیشتر کودک در استفاده از دست‌هایش می‌باشد.
* وسایل نقاشی مانند ماژیک و مداد رنگی، مداد شمعی و ... .
مراقب اسباب‌بازی‌هایی که با سرب ساخته می‌شوند، باشید
سرب برای کودکان بسیار خطرناک است و از آنجا که به دلیل نرمی به راحتی به دست کودک مالیده می‌شود، می‌تواند وارد بدن کودکان شده و باعث مسمومیت تدریجی آنها شود.
علاوه بر آن نشریات و روزنامه‌ها هم سرب دارند.
تعدد اسباب‌بازی
تحقیقاتی انجام شد که نشان داد کودکانی که اسباب‌بازی‌های زیادی دارند، پریشان‌تر هستند و نمی‌توانند از بازی لذت کافی ببرند.
این تحقیق توسط محققان دانشگاه اوهایو ایالات متحده آمریکا با مشارکت 36 کودک نوپا صورت گرفت.
در این تحقیق کودکان با چهار اسباب‌بازی و یا شانزده اسباب‌بازی در اتاق بازی کردند و در نتیجه محققان دریافتند کودکانی که با اسباب‌بازی‌های کمتری بازی کردند بسیار خلاق‌تر بودند.
از سویی دیگر آنها متوجه شدند تعداد اسباب‌بازی می‌تواند برای کودک حواس‌پرتی ایجاد کند.
و وقتی کودکان با اسباب‌بازی‌های بسیار روبرو شدند فرصت کشف اسباب‌بازی‌ها را از دست می‌دهند و به طور طبیعی کمتر از آنها مراقبت شده و قدرشان را نخواهند دانست.
در حالی که اسباب‌بازی کمتر باعث می‌شود کودکان با تدبیر بیشتر وارد بازی شوند که نتیجه‌اش باعث رشد خلاقیت در آنها می‌شود.
اسباب‌بازی‌های خشن
کارشناسان علوم تربیتی بر این باورند که بازی‌های رایانه‌ای یکی از آسیب‌های جدی کودکان است و از طرفی بازی کودکان با اسباب‌بازی‌هایی مانند شمشیر، تفنگ، تیر و کمان به تقویت حس خشونت در کودکان کمک می‌کند و در ساختار شخصیتی آنها تاثیر منفی می‌گذارد و این در حالی است که روانشناسان تاکید دارند اسباب‌بازی‌های خشن بر روابط اجتماعی کودکان به شدت تاثیرگذار و در شکل‌گیری شخصیت آنها موثر می‌باشند.
وقتی کودکان با سلاحی برای از بین بردن طرف مقابل بازی می‌کنند ناخوآگاه با جنایت و شرارت آشنا می‌شوند و بر روحیات آنها تاثیر منفی می‌گذارد.
بازی والدین با کودکان
پروفسور لی پیرمسون اعتقاد دارد، رایانه باید از اتاق کودکان خارج شود و پدران و مادران همراه کودکان خود به کوهستان رفته، پیاده‌روی کنند و یا به اماکن ورزشی رفته و به بازی‌های مورد علاقه کودکان بپردازند تا انرژی عصبی و روانی کودکان تخلیه شود.
هنگام بازی با کودکان به نکات زیر دقت کنید:
* پدر و مادر هر دو باید با کودک همبازی شوند، بازی با کودک فقط مربوط به مادر نیست.
* وقتی وارد بازی با کودک می‌شوید، دغدغه‌ها و تلفن همراه‌تان را کنار بگذارید.
* هنگام بازی با خیال‌پردازی‌های کودک پیش روید.
* به او اجازه دهید خودش بازی را انتخاب کند.
* احساس توانمندی را از او سلب نکنید، مثلا اگر هنگام بازی کاری برای کودک پیچیده بود، با حوصله کودک را مشاهده و او را برای تلاش بیشتر تشویق کنید.
* و خلاصه طوری با آنها بازی کنید که انگار خود هم یک بچه هستید.
و اما چند نکته مهم
* سعی کنید خرید اسباب‌بازی برای کودکان جنبه تشویقی داشته باشد.
* کاری کنید تا کودکان برای رسیدن به خواسته‌های‌شان کمی هم تلاش کنند و حتی گاهی انتظار بکشند، چون اگر کودکان ببینند همه چیز به راحتی و بدون تلاش برای‌شان آماده می‌شود در آینده نیز همین انتظار را خواهند داشت.
* بهتر است والدین؛ کودکان‌شان را با بازی‌هایی آشنا کنند که نه تنها باعث رشد خلاقیت و افزایش تعاملات اجتماعی در آنها شود، بلکه روحیه مهربانی، همدلی و همکاری را نیز در وجودشان تقویت کند.
کودکان ما قرار است دنیایی بهتر بسازند
منابع: www.salamat.com
نشریه infant behavior and development
بیشتر بخوانید:
